საქართველოს იუსტიციის უმაღლეს საბჭოსა და საქართველოს
საერთო სასამართლოებში
მოქალაქესთან კომუნიკაციის სტანდარტები
თავი I
ზოგადი დებულებები
მუხლი 1. მოქმედების სფერო
საქართველოს იუსტიციის უმაღლეს საბჭოსა და საქართველოს საერთო სასამართლოებში
მოქალაქესთან კომუნიკაციისსტანდარტები (შემდგომში - სტანდარტები) განსაზღვრავს
იუსტიციის უმაღლეს საბჭოსა და საერთო სასამართლოებისმოხელეთა მოქალაქეებთან უშუალო
და ელექტრონული კომუნიკაციის წესს, არეგულირებს მოსამართლის კომუნიკაციასსხდომათა
დარბაზში, ადგენს მოხელის გარეგნობის სტანდარტს.
მუხლი 2. ტერმინთა განმარტება
სტანდარტებში გამოყენებულ ტერმინებს აქვთ შემდეგი მნიშვნელობა:
ა) მოქალაქე
– ნებისმიერი პირი, რომელიც უშუალო ან ელექტრონულ კომუნიკაციას ამყარებს მოხელესთან;
ბ) მოხელე
– საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოსა და საერთო სასამართლოს თანამშრომელი
(მათ შორისმოსამართლე, მანდატური და სტაჟიორი), რომელიც სამსახურეობრივი
უფლება-მოვალეობების განხორციელებისასუშუალო ან ელექტრონულ კომუნიკაციას ამყარებს მოქალაქესთან;
გ) კომუნიკაცია – ნებისმიერი სახის ურთიერთობა მოხელესა და მოქალაქეს შორის.
მუხლი 3. პრინციპები
1. სტანდარტები ეფუძნება შემდეგ პრინციპებს:
ა) კეთილსინდისიერება;
ბ) კეთილგანწყობა;
გ) სისწრაფე;
დ) სიმარტივე;
ე) უწყვეტობა.
2. მოხელე ვალდებულია კეთილსინდისიერად განახორციელოს მისთვის მინდობილი
უფლებამოსილებანი და მასზედაკისრებული ვალდებულებები, აღიქვამდეს პასუხისმგებლობას,
რომ ახორციელებს კანონმდებლობით მისთვისდაკისრებულ უფლებამოსილებას.
თავი II
უშუალო კომუნიკაცია
მუხლი 4. კომუნიკაციის დაწყება
მოქალაქის მიღებისას მოხელე ვალდებულია:
ა) დაამყაროს მასთან თვალებით კონტაქტი და გაუღიმოს;
ბ) მიესალმოს მას მეგობრულად (ფამილარობის გარეშე);
გ) მიმართოს მას სახელით, თუკი აღნიშნული ცნობილია მისთვის;
დ) აგრძნობინოს მას კეთილგანწყობა;
ე) შესთავაზოს მას დახმარება (,,რით შემიძლია დაგეხმაროთ?”).
მუხლი 5. კომუნიკაციის მიმდინარეობა
1. მოხელემ მოქალაქეს უნდა მიმართოს სახელით (თუ მოხელემ არ იცის მოქალაქის სახელი და არც
მისისაიდენტიფიკაციო დოკუმენტი აქვს, მას შეუძლია მოქალაქეს მიმართოს კითხვით ,,უკაცრავად,
თქვენი სახელია?”, ან,,უკაცრავად, როგორ მოგმართოთ?”, ან ,,უკაცრავად, თქვენს სახელს ხომ ვერ
შემახსენებთ?”, ან სხვ.), ესაუბროსთქვენობით და მოიხსენიოს იგი სიტყვებით ,,ქალბატონო” ან
,,ბატონო”.
2. მოხელე ვალდებულია ყურადღების კონცენტრირება მოახდინოს მოქალაქეზე. მოხელის კომუნიკაცია
მოქალაქესთანუნდა ატარებდეს უწყვეტ ხასიათს. დაუშვებელია მოქალაქესთან კომუნიკაციის
თანადროულად ნებისმიერი სხვამოქმედების შესრულება (მაგ. ჭამა, სმა, საღეჭი რეზინის ღეჭვა,
მესამე პირთან საუბარი, საბუთების დაწყობა,კომპიუტერში რაიმეს კეთება და ა.შ.). მოქალაქესთან
კომუნიკაციის შეფერხებისას (მაგ. სამსახურეობრივი სატელეფონოზარი, მესამე პირის შეკითხვა,
მოქალაქის დატოვება მისთვისვე აუცილებელ საქმეზე და ა.შ.) მოხელემ უნდა მოიხადოსბოდიში და
სასწრაფოდ მოაგვაროს შექმნილი შეფერხება. სასურველია, რომ კომუნიკაციის განახლებისას
მოხელემმოქალაქეს კიდევ ერთხელ მოუხადოს ბოდიში შექმნილი შეფერხებისათვის. თუ მოქალაქესთან
ურთიერთობისშეფერხების მიზეზი მესამე პირის შეკითხვაა, მოხელემ უნდა სთხოვოს მესამე პირს
დალოდება, კითხვაზე პასუხი კიმხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში გასცეს.
3. მოხელემ ყურადღებით უნდა მოუსმინოს და არ გააწყვეტინოს სათქმელი მოქალაქეს. სათქმელის
დასრულების შემდეგმოხელემ კითხვებით უნდა მიმართოს მოქალაქეს, თუ მისი მოთხოვნის არსი არაა
ნათელი ან დაზუსტებას საჭიროებს.
4. სასურველია მოხელემ მოქალაქესთან კომუნიკაცია აწარმოოს წინადადებათა პოზიტიური და არა
ნეგატიურიფორმულირებით. მოხელემ მოთხოვნის დაკმაყოფილების დაუშვებლობის ნაცვლად
აქცენტირება უნდა მოახდინოსპროცესუალურ ალტერნატივაზე, ამგვარის არსებობის შემთხვევაში.
5. მოხელემ უნდა ისაუბროს ლაკონურად და მარტივი ენით. მოხელემ არაიურისტ მოქალაქესთან
კომუნიკაციისას უნდაგამოიყენოს იურიდიული განათლების არმქონე, ჩვეულებრივი, გონიერი ა
დამიანისათვის გასაგები ტერმინოლოგია დაგანმარტოს იმგვარ ცნებათა მნიშვნელობა, რაც
მოქალაქისათვის არ იქნება გასაგები.
6. მოხელე ვალდებულია დაიცვას მოქალაქის უფლება პირად, კომერციულ
ან/და პროფესიულ საიდუმლობაზე – არგანაცხადოს
მათ შესახებ სხვათა გასაგონად, თუ აღნიშნული თავად მოქალაქის მოთხოვნას არ
წარმოადგენს.
7. მოხელემ მოქალაქეს უნდა მიაწოდოს მის ხელთ არსებული სრული და უტყუარი ინფორმაცია.
თუ მოხელეს ეჭვიეპარება გასაცემი ინფორმაციის ნამდვილობაში, მან უნდა მოიხადოს ბოდიში
და გადაამოწმოს ინფორმაციის ნამდვილობაკომპეტენტურ მოხელესთან. მოხელე ვალდებულია
თავად მოიძიოს მისთვის უცნობი, მაგრამ დაწესებულებაში დაცულიინფორმაცია. ამ ვალდებულების
განხორციელებისათვის მოხელე უფლებამოსილია დაუკავშირდეს სხვა მოხელეს მისისტრუქტურული
კუთვნილებისა და ადგილსამყოფლის მიუხედავად. მოხელე თავისუფლდება ამ ვალდებულების
განხორციელებისაგან, თუ ინფორმაციის მოპოვება ობიექტურად შეუძლებელია ან მოქალაქის
ინტერესებიდანგამომდინარე, გაუმართლებელი. ასეთ შემთხვევაში მოხელემ უნდა გადაამისამართოს
მოქალაქე.
8. იმ შემთხვევაში, თუ მართებულ მიზეზთა გამო ვერ ხერხდება მოქალაქის რაიმე მოთხოვნის
დაკმაყოფილება, მოხელევალდებულია გამოხატოს მწუხარება აღნიშნულის თაობაზე („ვწუხვარ,
მაგრამ...”) და დაასაბუთოს უარი.
9. მოხელე არ უნდა ედავოს თანამშრომელს მოქალაქის თანდასწრებით.
მუხლი 6. მოქალაქის გადამისამართება
1. გადამისამართებისას მოხელემ უნდა განუმარტოს მოქალაქეს გადამისამართების მიზეზი.
2. გადამისამართება შესაძლოა ატარებდეს ზოგად
ან/და პერსონიფიცირებულ ხასიათს. მოხელემ მოქალაქეს უნდამიუთითოს გადამისამართების სუბიექტის
მაქსიმალურად სრულყოფილი საკონტაქტო მონაცემები (სახელი და გვარი;თანამდებობა; სახელწოდება;
მისამართი; ტელეფონისა და ფაქსის ნომრები; ელექტრონული ფოსტის მისამართი; სამუშაოსაათები).
მოხელეს შეუძლია მოქალაქეს მიუთითოს გადამისამართების სუბიექტთა რამოდენიმე ალტერნატივაზე,
მათიარსებობის შემთხვევაში.
3. მოთხოვნის შემთხვევაში მოქალაქეს შესაძლებელია წერილობითი ფორმით მიეწოდოს
გადამისამართების სუბიექტისსაკონტაქტო მონაცემები.
მუხლი 7. კომუნიკაცია უკმაყოფილო მოქალაქესთან
1. მოხელემ ყურადღებით უნდა მოუსმინოს უკმაყოფილო მოქალაქეს.
2. თუ მოქალაქის უკმაყოფილება გამოწვეულია დაწესებულების ბრალით, მოხელემ უნდა აღიაროს
აღნიშნული, მოიხადოსბოდიში და რაც შეიძლება სწრაფად იმოქმედოს შექმნილი პრობლემის
გამოსასწორებლად, თუნდაც იგი უშუალოდ მისიბრალით არ იყოს გამოწვეული. თუ მოხელე არაა
უფლებამოსილი აღმოფხვრას პრობლემა, იგი ვალდებულია თავადდაუკავშირდეს კომპეტენტურ
თანამშრომელს. თუ დაკავშირება შეუძლებელია ან არაეფექტური, მოხელემ უნდაგადაამისამართოს
მოქალაქე.
3. მოხელემ არ უნდა დაადანაშაულოს მოქალაქე ტყუილში, თუნდაც იგი დარწმუნებული იყოს
აღნიშნულში.
4. მოხელემ უნდა შეატყობინოს მოქალაქეს პრობლემის მოსაგვარებლად მიღებული ზომები და ვადა,
რაც მისაღმოსაფხვრელად იქნება საჭირო.
5. თუ პრობლემის მოგვარება ვერ ხერხდება გონივრულ ვადაში, მოხელემ უნდა ჩაინიშნოს მოქალაქის
საკონტაქტომონაცემები, შეატყობინოს, რომ განსაზღვრულ დროს ან პერიოდში დაუკავშირდება და
მოუხადოს ბოდიში. მოხელემ არუნდა დაარღვიოს დათქმული ვადა. იმ შემთხვევაში, თუ აღმოჩნდება,
რომ პრობლემის მოსაგვარებლად აუცილებელიადამატებითი დრო, მოხელე უნდა დაუკავშირდეს
მოქალაქეს დათქმულ დროს ან პერიოდში, განუმარტოს შეფერხებისმიზეზები, მოიხადოს ბოდიში და
ამცნოს შემდეგი დაკავშირების ვადა.
მუხლი 8. კომუნიკაცია ტექნიკური პრობლემით გამოწვეული შეფერხებისას თუ მოთხოვნის
დაკმაყოფილება ფერხდებატექნიკური მიზეზით, მოხელემ მოქალაქეს უნდა მოუხადოს ბოდიში.
მოხელემ არ უნდა განიხილოს შექმნილი პრობლემამოქალაქესთან, თუ შეფერხება ხანმოკლე ხასიათს
ატარებს. მოხელემ უნდა აუხსნას მოქალაქეს შეფერხების მიზეზები,ამცნოს შეფერხების მიახლოებითი
ვადა და შესთავაზოს ალტერნატივები (მათი არსებობის შემთხვევაში), თუ შეფერხებახანგრძლივ
ხასიათს ატარებს.
მუხლი 9. კომუნიკაციის დასრულება
1. კომუნიკაციის დასრულებისას მოხელემ მოქალაქესთან უნდა დაამყაროს თვალებით კონტაქტი
და გაუღიმოს.
2. მოხელე უნდა დარწმუნდეს იმაში, რომ მოქალაქე კმაყოფილი დარჩა მასთან კომუნიკაციით.
თუ მოქალაქეუკმაყოფილოა, სასურველია მოხელემ სცადოს მისი დამოკიდებულების გამოსწორება.
მოხელეს შეუძლია შესთავაზოსმოქალაქეს დაწესებულების სავიზიტო ბარათი. მოხელემ უნდა
გამოხატოს მზადყოფნა შემდგომი დახმარებისათვის.
3. მოხელე უნდა დაემშვიდობოს მოქალაქეს და გადაუხადოს მადლობა.
4. მოქალაქესთან დამშვიდობებამდე მოხელემ არ უნდა დაიწყოს კომუნიკაცია მომდევნო
მოქალაქესთან.
თავი III
ელექტრონული კომუნიკაცია
მუხლი 10. ზოგადი დებულება
ელექტრონული კომუნიკაცია წარმოებს II თავით დადგენილი წესების დაცვით, ამ თავში მოცემული
ცვლილებებისა დადამატებების გათვალისწინებით.
მუხლი 11. სატელეფონო კომინიკაცია
1. მოხელე ვალდებულია სამუშაო დღის დაწყებისას და შემდგომ პერიოდულად დარწმუნდეს,
რომ მისისამსახურეობრივი ტელეფონი მუშა მდგომარეობაშია.
2. მოხელემ ყურმილი უნდა აიღოს არაუგვიანეს მესამე ზარისა.
3. მოხელემ უნდა დაასახელოს მისი სახელი და გვარი და მიმართოს მოქალაქეს სიტყვით ,,გისმენთ”.
4. მოხელემ ტელეფონზე უნდა ისაუბროს სასიამოვნო, საშუალო ტონით და არ უნდა აგრძნობინოს
მოქალაქეს, რომეჩქარება.
5. საჭიროების შემთხვევაში მოხელეს შეუძლია გადაამისამართოს მოქალაქე.
მუხლი 12. კომუნიკაცია ელექტრონული ფოსტით
1. მოხელე ვალდებულია სამუშაო დღის დაწყებისას და შემდგომ პერიოდულად შეამოწმოს მისი
სამსახურეობრივიელექტრონული ფოსტა.
2. მოხელე ვალდებულია 16:00 საათამდე შემოსულ ელექტრონულ წერილებს უპასუხოს იმავე დღეს,
ხოლო 16:00 საათისშემდეგ შემოსულ ელექტრონულ წერილებს
– მეორე დღეს, გარდა კანონმდებლობით გათვალისწინებული ანგონივრულად გამართლებული
გამონაკლისებისა.
3. მოხელის ელექტრონული წერილი უნდა დაიწეროს დანართი 1-ში მოცემული ფორმის დაცვით.
თავი IV
მოსამართლის კომუნიკაცია სხდომათა დარბაზში
მუხლი 13. ზოგადი დებულება
მოსამართლის კომუნიკაცია სხდომათა დარბაზში წარმოებს II თავით დადგენილი წესების დაცვით,
ამ თავში მოცემულიცვლილებებისა და დამატებების გათვალისწინებით.
მუხლი 14. მოსამართლის კომუნიკაცია სხდომათა დარბაზში
1. მოსამართლე თავდაჭერილად და პატივისცემით უნდა ეპყრობოდეს მოქალაქეებს.
2. მოსამართლემ უნდა ისაუბროს ოფიციალური სტილით, პრინციპული ტონით და საჭიროების
მიხედვით იყოს ზომიერადმკაცრი, მაგრამ არ შელახოს მოქალაქის ღირსება.
3. მოსამართლემ ყურადღებით უნდა მოუსმინოს მოქალაქეებს და არ გააწყვეტინოს მათ სიტყვა.
ეს წესი არ მოქმედებს,თუ მოქალაქის სიტყვა შეუსაბამოა საქმის არსთან ან მიზნად ისახავს საქმის
განხილვის გაუმართლებელ გაჭიანურებას.
4. მოსამართლე არ უნდა შევიდეს მოქალაქესთან კონფლიქტში და არც ფამილარული დამოკიდებულება
არ უნდაგამოამჟღავნოს.
5. მოსამართლემ უნდა ისაუბროს ლაკონურად და მარტივი ენით, რათა მოქალაქისათვის ნათელი იყოს
მისი კითხვის,მოთხოვნისა თუ გადაწყვეტილების შინაარსი.
6. მოსამართლის კომუნიკაცია არ უნდა იწვევდეს ობიექტურ ეჭვს მისი მიკერძოებულობის ან
დამოკიდებულებისთაობაზე.
7. მოსამართლემ, როგორც ნეიტრალურმა არბიტრმა, არ უნდა გამოხატოს მისი პიროვნული
დამოკიდებულება დაემოციები არც ვერბალური და არც არავერბალური (მიმიკა, სხეულის მოძრაობა
და სხვ.) ფორმით.
8. ამ თავის წესები მოსამართლემ თანაბრად უნდა გაავრცელოს საქმეში მონაწილე ყველა მოქალაქის
მიმართ.
თავი V
მანდატურის კომუნიკაცია მოქალაქესთან
მუხლი 15. ზოგადი დებულება
მანდატურის კომუნიკაცია მოქალაქესთან წარმოებს II თავით დადგენილი წესების დაცვით, ამ თავში
მოცემულიცვლილებებისა და დამატებების გათვალისწინებით.
მუხლი 16. მანდატურის კომუნიკაცია მოქალაქესთან
1. მანდატური თავისი საქციელითა და საუბრის მანერით პატივისცემასა და კეთილგანწყობას უნდა
იწვევდეს მოქალაქეშიდა არა შიშსა და დაძაბულობას.
2. მანდატური გულისხმიერად უნდა მოეკიდოს მოქალაქის ნებისმიერ მოთხოვნასა და კითხვას,
მიასწავლოს მასსხდომათა დარბაზის მდებარეობა, წარუდგინოს პასუხისმგებელ მოხელეს, საჭიროების
შემთხვევაში დაეხმაროსგადაადგილებაში.
3. თუ მოქალაქეს ემჩნევა დაბნეულობა, მანდატური ვალდებულია თავად შესთავაზოს მას დახმარება
(,,რით შემიძლიადაგეხმაროთ?”, ,,რამე ხომ არ გჭირდებათ?”).
თავი VI
გარეგნობის ზოგადი სტანდარტი
მუხლი 17. ზოგადი დებულებები
1. ამ თავში მოცემული ნორმები მხოლოდ იმ ნაწილში ვრცელდება მოსამართლეებსა და მანდატურებზე,
რაც სპეციალურიკანონმდებლობით არ არის დადგენილი.
2. მოხელე უნდა ცდილობდეს შექმნას სასიამოვნო და ეფექტური სამუშაო გარემო. იგი თავისი
გარეგნობით უნდაშეესაბამებოდეს მოხელის პასუხისმგებლობის მაღალ სტანდარტს.
მუხლი 18. ტანსაცმელი
1. რეკომენდირებულია მოხელე იმოსებოდეს კლასიკურად (კლასიკური პიჯაკი, კოსტუმი, ჰალსტუხი,
პერანგი, ქვედაბოლოდა სხვ.).
2. მოხელე უნდა იმოსებოდეს სადად, ელეგანტურად და გემოვნებით. დაუშვებელია შეუფერებელი,
გამომწვევი,ვულგარული, ავანგარდული ან/და ექსცენტრული ჩაცმულობა.
3. დაუშვებელია საქმიან სტილთან სხვა სტილის (მაგ. სპორტული, საშინაო და სხვ.) აღრევა.
4. მოხელემ თავიდან უნდა აიცილოს ტანსაცმლის ფერთა სიჭარბე. ტანსაცმელში სასურველია მაქსიმუმ
ოთხი ფერიფიგურირებდეს. ოთხიდან მინიმუმ ერთი ფერი უნდა იყოს ნეიტრალური (შავი ან თეთრი
ტონალობები (კრემისფერი,რძისფერი)). ფერთაგან რეკომენდირებულია შავი, ნაცრისფერი, ყავისფერი,
თეთრი ან/და მუქი ლურჯი.
5. დაუშვებელია იმგვარი სამოსლის ტარება, რომელზეც წერია შეურაცხმყოფელი გამონათქვამი,
გამოსახულიავულგარული სურათი ან/და კარიკატურა.
6. როგორც ქალი, ისე კაცი მოხელეებისათვის აკრძალულია მოკლე შარვლის ტარება.
7. კაბა, რომელსაც ქალი მოხელე ატარებს, არ უნდა იყოს ღრმად ჩაჭრილი და არ უნდა სცდებოდეს
მის მუხლებს.
8. ქალი მოხელეებისათვის დაუშვებელია ღრმად ჩაჭრილი ზედატანის ტარება.
9. მამაკაცი მოხელეებისათვის მიზანშეწონილია ჰალსტუხის ტარება.
10. დაუშვებელია ტანსაცმლის მასალას შეადგენდეს ჯინსის ნაჭერი.
მუხლი 19. ფეხსაცმელი და აქსესუარები
1. მოხელემ უნდა ატაროს ყავისფერი, შავი ან სხვა მუქი ფერის ფეხსაცმელი და ერთი ტონალობის
წინდები.
2. მოხელემ გემოვნებით და მათი პრაქტიკული დანიშნულებიდან გამომდინარე უნდა შეარჩიოს
აქსესუარები (მაგ. ქუდი,ხელთათმანი, ხელჩანთა, სამაჯური, ყელსაბნევი და სხვ.)
3. დაუშვებელია სასამართლოს შენობაში ქუდის, კეპის ან სხვა თავსაბურავის ტარება, გარდა
რელიგიური ან სხვა ნიშნითგამართლებული გამონაკლისებისა.
მუხლი 20. თავის მოვლა
1. მოხელე უნდა გამოიყურებოდეს სოლიდურად და მუდმივად უნდა იყოს
მოწესრიგებული.
2. მოხელემ ყოველდღიური პარფიუმერია და კოსმეტიკა უნდა შეარჩიოს გემოვნებით და გამოიყენოს
ზომიერად, რათაგაღიზიანებას არ იწვევდეს სხვა მოხელეებსა და მოქალაქეებში.
თავი VII
გარეგნობის სპეციალური სტანდარტი
მუხლი 21. ზოგადი დებულებები
1. გარეგნობის სპეციალური სტანდარტზე ვრცელდება VI თავის ნორმათა მოქმედება, ამ თავში
მოცემული ცვლილებებისადა დამატებების გათვალისწინებით.
2. გარეგნობის სპეციალური სტანდარტის მოქმედება ვრცელდება ყველა იმ მოხელეზე, ვინც
პერმანენტულ და უშუალოკომუნიკაციას ამყარებს მოქალაქესთან (მაგ. სხდომის მდივანი,
მოსამართლის თანაშემწე, მისაღების მოხელე, სტაჟიორიდა სხვ.).
3. გარეგნობის სპეციალური სტანდარტი არ ვრცელდება მოსამართლეებსა და მანდატურებზე.
მუხლი 22. ტანსაცმელი
1. მოხელე ვალდებულია იმოსებოდეს კლასიკურად (კლასიკური პიჯაკი, კოსტუმი, ჰალსტუხი, პერანგი,
ქვედაბოლო დასხვ.).
2. სხდომის მდივანი ვალდებულია სხდომათა დარბაზში ატაროს თეთრი ფერისა და კლასიკური
სტილის ზედატანი ანპერანგი.
3. კაცი მოხელე ვალდებულია ატაროს ჰალსტუხი.
მუხლი 23. მოხელის იდენტიფიცირების ნიშანი (ბეჯი)
1. მოხელე ვალდებულია ატაროს მისი ვინაობის იდენტიფიცირების ნიშანი (ბეჯი).
2. მოხელის იდენტიფიცირების ნიშანზე (ბეჯზე) აღინიშნება მოხელის სახელი, გვარი და თანამდებობა.
მუხლი 24. პასუხისმგებლობა სტანდარტების დარღვევისათვის
მოხელის მიერ სტანდარტების დარღვევა გამოიწვევს დისციპლინურ პასუხისმგებლობას
კანონმდებლობით დადგენილიწესით. |